Nationaal Actie Plan d'Action National (NAPAN)

NAPAN logo

Het NAPAN is het Belgische Nationaal ActiePlan (Plan d’Action National) voor de reductie van pesticiden. 
Het bestaat uit een federaal programma en drie gewestelijke programma’s, die om de vijf jaar worden vernieuwd.
Het NAPAN heeft als doel de risico’s van het gebruik van pesticiden te verminderen, evenals hun impact op het leefmilieu en de volksgezondheid.

Programma 2023-2027 van het NAPAN

Dit programma omvat verschillende acties, zoals de organisatie van opleidingen, bewustmaking over de risico’s verbonden aan het gebruik van pesticiden, promoten van duurzame alternatieven, aanpassen van de regelgeving, uitvoeren van studies,… Sommige acties zijn gericht op professionele land- en tuinbouwers, tuinaanleggers of groendiensten, andere acties richten zich op particuliere tuiniers.

In België zijn de federale, gewestelijke en communautaire overheden, elk binnen hun eigen bevoegdheden, verantwoordelijk voor de implementatie van het NAPAN aan de hand van opeenvolgende vijfjarenprogramma’s. Op federaal niveau omvat het NAPAN alleen acties met betrekking tot gewasbeschermingsmiddelen. De reductie van biociden wordt aangepakt in een specifiek plan voor deze producten: het Federaal Reductieplan Biociden.

Via de volgende links vind je meer informatie over de vier onderdelen van het NAPAN:

Werking van het NAPAN

De dagelijkse werking van het NAPAN wordt verzekerd via de NAPAN Task Force en de NAPAN Raad.

De NAPAN Task Force (afgekort NTF) bestaat uit vertegenwoordigers van de bevoegde overheidsdiensten van de federale overheid, de gewestelijke overheden en de gemeenschappen. Deze Task Force vergadert minstens 1 keer per kwartaal om de werking van het NAPAN op te volgen. Ze coördineert de gezamenlijke acties (“Bel.” acties) van het NAPAN, de openbare raadpleging bij de ontwikkeling van de NAPAN-programma’s en de communicatie over het NAPAN naar de Europese Commissie en de andere EU-lidstaten. Daarnaast biedt deze Task Force ook ruimte voor overleg en uitwisseling van informatie tussen alle bevoegde overheden over het beleid rond duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.

Beschikbare documenten:

De NAPAN Raad is een overlegplatform en adviesorgaan, waarin een ruime groep stakeholders met specifieke belangen of expertise rond duurzame gewasbescherming vertegenwoordigd is. In deze Raad zetelen onder meer vertegenwoordigers van:

  • milieubeschermingsorganisaties
  • federaties van producenten en distributeurs van gewasbeschermingsmiddelen
  • consumentenorganisaties
  • land- en tuinbouworganisaties (voor gangbare en biologische teelt)
  • universiteiten, praktijkcentra en landbouwadviesdiensten
  • drinkwaterbedrijven
  • federale en gewestelijke bevoegde overheidsdiensten.

Deze Raad vergadert doorgaans 1 keer per kwartaal. Via dit platform vragen de bevoegde overheden feedback aan de stakeholders over de diverse NAPAN-projecten. Dit kan in elke fase van een project, naargelang de behoefte. Daarnaast biedt de Raad ook de mogelijkheid aan stakeholders, onderzoekers en overheden om andere projecten of realisaties die verband houden met duurzame gewasbescherming voor te stellen, met de bedoeling het overleg en de informatie-uitwisseling tussen alle betrokkenen te stimuleren.

De dienst Gewasbeschermingsmiddelen en Bemestingsproducten (federale overheid) kreeg de rol van voorzitter en secretariaat van de NAPAN Task Force en van de NAPAN Raad toegewezen. Het vicevoorzitterschap wordt opgenomen door een gewestelijke overheid.

Ontwikkeling van het NAPAN

Het NAPAN-programma wordt om de 5 jaar vernieuwd. Elke bevoegde overheid ontwikkelt haar deel van het programma (1 federaal en 3 gewestelijke programma’s). Via de NAPAN Task Force ontwikkelen ze samen de gemeenschappelijke acties. Stakeholders krijgen vanaf het begin van dit proces de kans om acties voor te stellen via de NAPAN Raad.

Door middel van een openbaar onderzoek kunnen alle burgers en organisaties opmerkingen geven over de vier ontwerpprogramma’s. Ook de federale en gewestelijke officiële adviesraden worden geraadpleegd. De bevoegde overheden analyseren de ontvangen commentaren en bezorgdheden, en passen het programma vervolgens aan in overleg met de stakeholders en de kabinetten van de bevoegde ministers.

Lees meer over het openbaar onderzoek.

De uitvoering van het NAPAN-programma start na goedkeuring door de bevoegde ministers:

  • De gezamenlijke acties van de federale en gewestelijke overheden (acties met afkorting ‘Bel.’) worden goedgekeurd door de Uitgebreide Interministeriële Conferentie voor Leefmilieu (UICL), die samengesteld is uit de gewestelijke en federale ministers bevoegd voor leefmilieu en natuur, uitgebreid tot de ministers bevoegd voor volksgezondheid, landbouw, economie en werk.
  • De federale acties (afkorting ‘Fed.’) worden goedgekeurd door de federale ministers bevoegd voor volksgezondheid, landbouw, economie, werk en leefmilieu.
  • De gewestelijke acties (afkorting ‘Vla.’, ‘BHG’ en ‘Wal.’) worden goedgekeurd door de bevoegde gewestelijke ministers.

Historiek

Relevante wetgeving

Richtlijn 2009/128/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 oktober 2009 tot vaststelling van een kader voor communautaire actie ter verwezenlijking van een duurzaam gebruik van pesticiden.

Concordantietabel over de implementatie van Richtlijn 2009/128/EG in België

Contact: napan@health.fgov.be.