De beschikbare monitoringgegevens voor metazachloor (afkomstig van de Vlaamse en Waalse overheid) in oppervlaktewater over de periode 2013-2019 werden getoetst aan de acute en chronische waterkwaliteitsnormen (MAC-EQS en AA-EQS). Op basis van deze gegevens werden de belangrijkste emissieroutes en kwetsbare regio’s geïdentificeerd en werd een plan voor het verminderen van emissies naar oppervlaktewater opgesteld.

Metazachloor wordt gebruikt als herbicide in de teelt van winter- en zomerkoolzaad en in groentegewassen, voornamelijk in koolsoorten en prei. Verder is er een toepassing in de boomteelt. Toepassing vindt voornamelijk plaats in de periode april tot september in Vlaanderen en in september tot oktober in Wallonië. Dit hangt samen met het feit dat de toepassing in Vlaanderen voornamelijk plaatsvindt in de groententeelt en in Wallonië vooral in de teelt van koolzaad. Het totale gebruik van metazachloor in Wallonië is duidelijk hoger dan in Vlaanderen.

In 668 monitoring locaties werd metazachloor geanalyseerd, deze zijn gelijkmatig verdeeld over Vlaanderen (362) en Wallonië (306) en zijn verspreid over de meeste stroomgebieden. Elk jaar werden er in beide gebieden tussen de 110 en 160 locaties bemonsterd. In Wallonië werden de hoogste concentraties in oktober gevonden, maar er werden geen overschrijdingen van de acute en chronische waterkwaliteitsnormen aangetroffen. In Vlaanderen werd tot 2017 in 1.5 tot 2.4 % van de metingen een overschrijding van de acute norm aangetroffen. Er is de laatste jaren een neerwaartse trend in deze overschrijdingen zichtbaar tot 0.2% in 2019. De hoogste waarden worden in mei gevonden. Eenzelfde patroon zien we bij de overschrijding van de chronische normen. 7 tot 12.6% van de metingen overschrijdt de norm met een neergaande trend in de jaren 2018 en 2019 (tot 3.8% in 2019).

De emissieroutes werden bestudeerd aan de hand van kenmerken van de meest kritische locaties. Deze worden voornamelijk in West Vlaanderen gevonden.

Figuur 1: de kritische locaties voor metazachloor-overschrijdingen in België

Op basis van de monitoringgegevens 2013-2019 en de kritische locaties komen we tot de volgende conclusies:

• Toepassing van metazachloor in koolzaad in Wallonië, waar ook percelen met een risico voor erosie aanwezig zijn, heeft niet tot normoverschrijding geleid.
• In Vlaanderen zien we een neergaande trend na invoering van het product stewardship programma van Adama en BASF.
• De hoogste concentraties worden aangetroffen bij locaties zonder regenval, dit is een indicatie voor puntvervuiling.
• Kritische locaties zijn gesitueerd in een gebied met een groot areaal groententeelt met daarin percelen met medium gevoeligheid voor erosie. Normoverschrijdingen vallen samen met perioden van neerslag en worden veroorzaakt door perceelsafspoeling.
• Kritische waterlichamen tonen ook een hoog percentage velden op minimale afstand, waardoor ook spuitdrift een rol kan spelen.

In het emissiereductieplan worden daarom volgende specifieke maatregelen voorgesteld:

• Het product stewardship programma zal nu door alle toelatingshouders worden gepromoot.
• Inzetten op bewustwording van de overschrijdingen van metazachloor en de te nemen maatregelen tijdens meetings bij de gehele distributie en de loonsproeiers in West-Vlaanderen en hen ondersteunen bij de communicatie naar de telers.
• Inzetten op bewustwording van de overschrijdingen van metazachloor en de te nemen maatregelen van de telers middels posters en hand-outs tijdens bezoeken op de demo platforms.
• Mailing naar de kool- en preitelers in West-Vlaanderen aangaande bufferzones en anti-erosie maatregelen.

Toelatingshouders van metazachloor zullen ook inzetten op algemene maatregelen:

• Samenwerking zoeken met externe partijen en Belplant om een regionale actie voor West-Vlaanderen op te zetten betreffende emissiereductie naar oppervlaktewater.
• Sterke ondersteuning geven bij de ontwikkeling/introductie van het 'closed transfer system' voor het vullen van de spuittank.