Tuinieren zonder pesticiden, het kan: ziekten beheren

Poster downloaden

Alternatieve aanpak van ziekteproblemen

Bruine of witachtige vlekken op de bladeren? Dode delen of rottend fruit? Uw planten kunnen aangetast zijn door ziekten. Deze schade wordt veroorzaakt door microscopische schimmels, bepaalde zogenaamde ‘fytopathogene’ bacteriën, virussen of aaltjes (nematoden). Helaas is het niet altijd gemakkelijk om de ziekte in kwestie precies te identificeren. In sommige gevallen kan men het best deskundigen op het gebied van plantenziekten raadplegen, die passende beheersmethoden kunnen aanbevelen.

Gelukkig zijn er ook generieke methoden om de ontwikkeling van ziekten te voorkomen en de schade te beperken, zonder gebruik van pesticiden!

Preventieve bestrijding: beter voorkomen dan genezen!

De juiste plant op de juiste plaats

De keuze van de plantenvariëteiten moet idealiter worden bepaald aan de hand van de groeiomstandigheden, zoals zonneschijn, vochtigheidsgraad, het temperatuurverschil dag/nacht tijdens de vegetatieve cyclus en het bodemtype (pH, textuur, structuur, ...). Een plant die groeit in de omstandigheden die ze prettig vindt, zal namelijk veel beter bestand zijn tegen ziekten. Sommige variëteiten zijn ook sterker, resistenter dan andere.

Ook de op de zaadverpakkingen aangegeven zaaivoorwaarden (periode, temperatuur, klimatologische omstandigheden) moeten in acht worden genomen.

Doordacht water geven

Te weinig of te veel water verzwakt de planten. Het is aan te bevelen om 's morgens vroeg of 's avonds laat water te geven en gericht grote hoeveelheden toe te dienen in plaats van voortdurend kleine hoeveelheden: op die manier wordt het substraat over een grotere diepte bevochtigd en worden de planten gestimuleerd om dieper te wortelen. Een continu te nat substraat bevordert de ontwikkeling van schimmelziekten.

Vermijd bij het water geven ook het besproeien van de bladeren: dit kan leiden tot verbranding en verhoogt het risico op de ontwikkeling van ziekteverwekkende schimmels.

Doordacht bemesten

Verkeerde bemesting is schadelijk voor de planten. Te veel stikstofbemesting kan bijvoorbeeld leiden tot verbranding of tot te snel groeiende planten, waardoor ze vatbaarder worden voor ziekten. Om gedurende de hele levenscyclus van de planten een goed evenwicht van mineralen en sporenelementen te handhaven, kan het nuttig zijn bodemanalyses uit te voeren.

Diversifiëren van de beplanting

Diversiteit in de tuin brengen betekent niet alle eieren in één mandje leggen. Monocultuur is nooit goed, noch in de landbouw, noch in de tuin. Als dan immers een ziekte opduikt, kan ze zich snel verspreiden en zo kunt u alles verliezen. Als u uw aanplantingen echter diversifieert, zal het mogelijke verlies van enkele planten aanvaardbaar zijn, en misschien zelfs onopgemerkt blijven. Ook het uit elkaar plaatsen van ziektegevoelige planten kan besmetting beperken.

Gewasrotatie in de moestuin

Door jaar na jaar hetzelfde gewas op hetzelfde perceel te planten, wordt de verspreiding van plagen en ziekten in de hand gewerkt en raakt de bodem uitgeput.

Gewasrotatie/teeltwisseling betekent dat op hetzelfde stuk grond de teelten van jaar tot jaar worden afgewisseld, om de verspreiding van plagen te voorkomen.

Doordacht snoeien

Snoeien en struiken kan beschadigingen en verwondingen veroorzaken die uitstekende toegangspoorten zijn voor ziekten en plaagdieren. Te sterk snoeien moet daarom worden vermeden, ook omdat het de planten, die dan veel energie moeten besteden aan wondgenezing, kan verzwakken. Bovendien mag niet uit het oog worden verloren dat slecht onderhouden of verontreinigd snoeigereedschap een belangrijke vector is voor de verspreiding van ziekten. Daarom moet u uw gereedschap altijd ontsmetten (met waterstofperoxide, 70° alcohol of azijn).

Alternatieve curatieve bestrijding

  • Vernietig de aangetaste plantendelen en ontsmet daarna het snijgereedschap, zodat de ziekte niet verder wordt verspreid.
  • Verzamel al het afval van zieke planten (takken, bladeren, vruchten, bloemen) in vuilniszakken om het weg te gooien. Het afval mag niet blijven liggen of gecomposteerd worden, om de tuin het volgende jaar niet te besmetten.
  • Natriumwaterstofcarbonaat is officieel erkend als methode voor de bestrijding van echte meeldauw op groenten, na verdunning in water en via bladbespuiting, zoals in deze fiche wordt aanbevolen.

Curatieve chemische bestrijding

U hebt de preventieve en alternatieve bestrijdingstechnieken uitgeprobeerd, maar niets werkt, en u denkt een fungicide nodig te hebben om het probleem op te lossen?

Het gebruik van pesticiden in de tuin en in en rond het huis kan een risico vormen voor mens, dier en het milieu. Hoewel alle producten, voor ze op de markt komen, onderworpen worden aan een doorgedreven risico-evaluatie, kunnen we de risico’s nooit volledig uitsluiten. Denk daarom twee keer na vóór je een pesticide gebruikt en beschouw dergelijke producten louter als laatste redmiddel.

Als u besluit een pesticide te gebruiken, volg dan zorgvuldig de instructies op de verpakking en neem de aanbevolen dosering in acht.

Deze pagina geeft enkele basisregels om de risico's bij het gebruik van pesticiden te beperken.

Bijkomende bronnen voor wie meer wil weten:

Poster downloaden:

Documenten: 
Tuinieren zonder pesticiden, het kan! Problemen met ziektes?