Tuinieren zonder pesticiden, het kan: onkruid beheren

Poster downloaden

Alternatieve aanpak van problemen met “onkruid”

Spontane planten worden vaak als ‘onkruid’ aanzien. Toch hebben ook deze planten heel wat te bieden: ze geven kleur aan de tuin, maar ook beschutting en voedsel voor een hele reeks levende organismen (bijen, lieveheersbeestjes, vlinders, vogels enz.), die nuttig zijn om in de tuin een ecologisch evenwicht te bereiken. Men kan zich eerst en vooral de vraag stellen of het wel nodig is om deze spontane planten te bestrijden?

Daar waar de aanwezigheid van een plant voor u toch een probleem vormt, bestaat er vaak een alternatieve aanpak, waardoor u het gebruik van pesticiden kan vermijden.

Preventieve methoden en een aantal slimme aanpassingen aan het ontwerp van uw tuin kunnen de ontwikkeling van spontane planten sterk beperken of vertragen. Vervolgens zijn er, indien nodig, tal van curatieve methoden om planten te bestrijden die al goed ingeburgerd zijn.

Preventieve bestrijding: beter voorkomen dan genezen!

Mulchen

Bij deze eenvoudige en betrekkelijk goedkope methode wordt mulch aangebracht op kale oppervlakken: tussen planten in bloemperken, aan de voet van heggen of bomen, of op grotere oppervlakken. Mulchen voorkomt de groei van onkruid door het licht te ontnemen. Het helpt ook om de grond vochtig te houden, en zal dus de behoefte aan water beperken.

Er zijn verschillende mogelijkheden, afhankelijk van de situatie en uw budget:

  • Organische mulch: stro, schors, cacaodoppen, grasmaaisel, hooi, versnipperde takken, snippers, vlas-, hennep- of miscanthuskaf (slakkenbestrijdend effect) ...
  • Minerale mulch: leisteen, kleikorrels, puzzolaan, gebroken bakstenen, grind …

Geotextiel

Er zijn biologisch afbreekbare of synthetische dekzeilen en doeken (geotextielweefsels) in de handel om de grond af te dekken, of om te voorkomen dat planten wortelen op een verhard pad of op een oprit in grind.

Geef, als de situatie het toelaat, de voorkeur aan natuurlijke materialen (jute, hennep, kokosdoek enz.) boven niet biologisch afbreekbare zeilen en doeken (plastic en andere synthetische producten) die een grotere impact op het milieu hebben en de bodem kunnen verstikken.

Bodembedekkende planten

Dit zijn lage, betrekkelijk snelgroeiende planten die het vermogen hebben om oppervlakken snel te bedekken en zo het ontstaan van spontane planten te voorkomen. Zij hebben dezelfde voordelen als organische mulch en leveren ook een bijdrage aan de natuur, wanneer er wordt gekozen voor inheemse soorten of soorten die een meerwaarde vormen voor de biodiversiteit.

Voorbeeld van bodembedekkers: kleine maagdenpalm, kruipend zenegroen, gevlekt longkruid, Campanula ...

Beplanting

Beplanting maakt het mogelijk een zone te vergroenen, veeleer dan ze te ‘ontgroenen’ door ongewenste planten weg te halen. Dit beperkt het onderhoud tot maaien of snoeien in plaats van het vaak meer energie-intensieve en tijdrovende wieden.

Zo kunnen verharde paden bijvoorbeeld versmald worden of kunnen ze worden ingezaaid met zaadmengsels die tegen vertrappeling bestand zijn. Dit is ook wat gemeenten doen, door grindpaden op begraafplaatsen te laten begroeien.

Aanvaarden van wilde planten

Vooraleer over te gaan tot een herinrichting of tot onkruidbestrijding, kan men zich ook de vraag stellen of het echt nodig is om tegen spontane flora te vechten. Belemmert de vegetatie de veiligheid (gladde bodem, zichtbaarheid) of de volksgezondheid (allergene pollen, irriterende planten, enz.)? Sommige minder bezochte plaatsen zouden slechts één of twee keer per jaar kunnen worden gemaaid. Laat ons leren samen te leven met wilde planten door onze tolerantie voor en nieuwsgierigheid naar spontane vegetatie te ontwikkelen!

Gedifferentieerd maaien

Het concept ‘gedifferentieerd maaien’ .

Het is ook een gelegenheid om creatief te zijn, door vormen, paden, doolhoven ... uit te denken, die structuur zullen brengen in de tuin, en die kinderen en volwassenen zullen bekoren. Waarom niet kiezen voor artistiek maaien?

Alternatieve curatieve bestrijding

Manueel wieden

Deze methoden vereisen wat handenarbeid, maar zijn zeer effectief, vooral voor kleine, moeilijk te bereiken plaatsen. Andere voordelen: de resultaten zijn onmiddellijk zichtbaar, ze zijn 100% ecologisch, elimineren vaak wortels, vereisen weinig technische kennis, en vermijden de noodzaak om dure apparatuur aan te schaffen.

Voor elke situatie het juiste gereedschap

  1. Voor groene aanslag, mos en gras op het terras
    • Veeg regelmatig met een harde bezem of voegenborstel;
    • Er bestaan ook speciale messen/schraapwerktuigen voor het wieden van de voegen;
    • Als uw terras niet van hout is, maar uit een ander materiaal bestaat (tegels, steen enz.), kunt u het ook schoonmaken met de hogedrukreiniger (krachtige waterstraal).
  2.  Voor paden in grind of dolomiet
    • Om mos en jonge scheuten te bestrijden: harken of schoffelen;
    • Om dieper wortelende planten te bestrijden: afsnijden of uittrekken, met de hand of met gereedschap dat de plant en de wortels kan verwijderen.
  3. Voor borders en moestuin
    • Schoffels, harken, wiedmachines, schrapers enz.

Mechanisch wieden

Mechanisch wieden verwijdert of trekt de bovengrondse delen van planten uit, waarbij gebruik wordt gemaakt van verschillende soorten apparatuur zoals veegmachines of roterende borstels, vaste of roterende eggen of bosmaaiers.

Merk op dat er mechanisch onkruidverdelgingsgereedschap op de markt is (borstels, eggen enz.) dat op de traditionele bosmaaiers kan worden gemonteerd. Deze technieken zijn doeltreffend op betrekkelijk vlakke oppervlakken met weinig obstakels. Zij worden hoofdzakelijk gebruikt op ondoorlaatbare of slecht doorlaatbare oppervlakken (straatstenen, klinkers, platen enz.). Ze vereisen het dragen van passende beschermingsmiddelen, met name ter voorkoming van het risico dat kleine voorwerpen worden opgeworpen (kiezelstenen, glassplinters enz.) en tegen geluidsoverlast (dragen van gehoorbescherming).

Thermische onkruidbestrijding 

Veel mensen kennen de tip om kookwater (van pasta, aardappelen, groenten enz.) over kleine oppervlakten te gieten, om enkele planten te vernietigen. Dit werkt heel goed, maar pas op voor brandwonden.

Voor het thermisch wieden van grotere oppervlakten zijn er apparaten op de markt voor niet-professionele gebruikers:

  • Branders met een directe vlam (aangesloten op een gasfles);
  • Elektrische onkruidverdelgers die zeer hete lucht blazen;
  • Apparaten die verwarmen met infraroodstraling.

In alle gevallen is het doel hetzelfde: de planten een thermische schok bezorgen en hun bovengrondse delen uitdrogen. Een passage van 2 seconden per plant is voldoende. Het is niet nodig te wachten tot de plant volledig verbrand is, want dat zou contraproductief zijn, en bovendien tijd en energie verspillen.

Deze technieken zijn doeltreffend tegen laaggroeiende planten op verharde oppervlakten, zoals opritten met grind. Afhankelijk van het verwachte resultaat zullen echter verschillende beurten per jaar nodig zijn. Er wordt aanbevolen om 5 dagen na de eerste behandeling een tweede thermische behandeling uit te voeren.

Enkele nadelen van thermisch wieden:

  • Het gebruik van deze machines is niet zonder risico, met name wat brandwonden betreft. Het vereist speciale voorzorgsmaatregelen en het gebruik van geschikte beschermingsmiddelen, waaronder geïsoleerde handschoenen (voor het hanteren van verwarmde onderdelen), een aangepaste broek en schoenen.
  • Sommige methoden houden ook een aanzienlijk risico in op het veroorzaken van brand.
  • Sommige werktuigen leiden tot een hoog brandstofverbruik en een hoge CO2-productie.

Curatieve chemische bestrijding

U hebt de preventieve en alternatieve bestrijdingstechnieken uitgeprobeerd, maar niets werkt, en u denkt een onkruidverdelger nodig te hebben om het probleem op te lossen?

Het gebruik van pesticiden in de tuin en in en rond het huis kan een risico vormen voor mens, dier en het milieu. Hoewel alle producten, voor ze op de markt komen, onderworpen worden aan een doorgedreven risico-evaluatie, kunnen we de risico’s nooit volledig uitsluiten. Denk daarom twee keer na vóór je een pesticide gebruikt en beschouw dergelijke producten louter als laatste redmiddel.

Als u besluit een pesticide te gebruiken, volg dan zorgvuldig de instructies op de verpakking en neem de aanbevolen dosering in acht.

Deze pagina geeft enkele basisregels om de risico's bij het gebruik van pesticiden te beperken.

Bijkomende bronnen voor wie meer wil weten:

Poster downloaden:

Documenten: 
Tuinieren zonder pesticiden, het kan! Problemen met onkruid?