Tuinieren zonder pesticiden, het kan: insecten

Poster downloaden

Alternatieve aanpak van problemen met insecten of slakken

Bepaalde insecten en slakken in de tuin kunnen onze zenuwen flink op de proef stellen. We kijken hulpeloos toe hoe onze groenten of bloemen worden aangevallen. In elk geval is er geen reden tot paniek. Bekijk en beoordeel eerst rustig de schade. Het is niet altijd nodig om in te grijpen. De organismen die schadelijk zijn voor de gewassen maken ook deel uit van het ecosysteem, nemen deel aan het opruimen en hergebruiken van organisch materiaal en trekken een hele reeks roofdieren aan die bondgenoten zijn van de tuinier (lieveheersbeestjes, zweefvliegen, vogels, egels...).

Als preventie niet voldoende is en de aantasting een aanvaardbaar niveau overschrijdt, kan de schade worden beperkt zonder dat gewasbeschermingsmiddelen hoeven te worden gebruikt.

Preventieve bestrijding: beter voorkomen dan genezen!

Herstel van het ecologische evenwicht in de tuin

Er hoeft niet te worden ingegrepen als de dieren die de overlast veroorzaken worden gereguleerd door hun natuurlijke vijanden Bied kost en inwoning aan de organismen die je helpen in de tuin. Zorg voor planten die rijk zijn aan stuifmeel en nectar, hagen die voedsel en beschutting bieden, drinkplaatsen en kleine schuilplaatsen voor wilde dieren (van nestkastjes tot stapels takken of stenen).

Diversifiëren van de gewassen

Diversifiëren komt neer op niet al uw eieren in één mandje leggen.

Sommige planten zijn gevoeliger dan andere of trekken specifieke soorten plaagdieren aan. Door de plantensoorten in de tuin af te wisselen wordt globaal de schade beperkt, terwijl tegelijk een zekere productiezekerheid wordt gegarandeerd tegenover de klimatologische risico's, maar ook tegenover ziekten. Mengen van variëteiten of soorten heeft ook het voordeel dat ze een spreiding bieden van gebladerte, bloei en vruchtvorming (.

Planten combineren

Sommige plantencombinaties bieden extra bescherming tegen plagen en ziekten, bijvoorbeeld bepaalde aromatische planten geven etherische oliën en andere insectenwerende stoffen vrij; afrikaantjes (Tagetes) weren tal van insecten af; basilicum werkt als vliegen- en muggenafweermiddel; tijm beschermt koolgewassen, ...

Gewasrotatie

Gewasrotatie/teeltwisseling bestaat erin de teelten van jaar tot jaar af te wisselen om het verschijnen van plagen te vertragen en hun ontwikkeling te belemmeren. Door jaar na jaar hetzelfde gewas op hetzelfde perceel te planten, wordt de verspreiding van plagen en ziekten immers bevorderd en verarmt de bodem.

Alternatieve bestrijding van schadelijke insecten 

Beschermende netten en zeilen

Dit is een gangbare praktijk die op een strikt passieve manier de toegang van schadelijke organismen tot het te beschermen gewas verhindert. Deze methode wordt met name toegepast tegen bladkevers, koolvliegen, nachtvlinders, witjes enz. De netten kunnen rechtstreeks over de te beschermen aanplantingen worden geplaatst (bomen, rijen enz.), of voor gewassen onder beschutting bij de toegangspunten. Er zijn verschillende maaswijdten verkrijgbaar voor verschillende doelorganismen.

Kleurvallen

Het principe bestaat erin insecten naar de vallen te lokken door middel van bepaalde kleuren (geel, blauw, wit of rood, naargelang de voorkeur van de doelsoort), zodat zij geneutraliseerd kunnen worden (gevangen of blijven plakken aan kleverige oppervlakken). Geel trekt bijvoorbeeld witte vliegen en bladluizen aan, terwijl blauw tripsen aantrekt.

Deze vallen maken massavangst mogelijk en worden ook vaak gebruikt als monitoringinstrument voor het opsporen en tellen van insectenpopulaties.

Biologische bestrijding

Bij biologische bestrijding gebruiken we levende organismen (nuttige organismen genoemd) om de populatiedichtheid van een organisme, dat we als schadelijk aanzien, te verminderen of te beheersen.

Ideaal is om de nuttige organismen (lieveheersbeestjes, loopkevers, vogels ...) die van nature in de tuin aanwezig zijn, te versterken door ze beschutting en voedsel te bieden.

Daarnaast zijn er ook biologische bestrijdingsorganismen in de handel: predatoren (bv. larven van lieveheersbeestje), parasieten (bv. sluipwespen) en parasitoïden (bv. trichogrammawespen).

Alternatieve bestrijding van slakken

  • Bewerk de bovenste grondlaag om ze los te maken en vrij van scheuren, om het leggen van eieren te verstoren en zo de slakkenpopulatie te verminderen.
  • Plant slakkenwerende planten, zoals knoflook en uien, in de buurt van gevoelige planten zoals sla.
  • Naaktslakken verplaatsen zich 's nachts op vochtige substraten. Geef dus bij voorkeur ’s morgens water, beperk de frequentie van het water geven zoveel mogelijk en giet bij voorkeur aan de voet van de planten.
  • Hou compost en rottende planten uit de buurt van de moestuin of van gevoelige planten, want die trekken slakken aan.
  • Plaats fysieke barrières:
    • Koop of bouw een omheining met een kraag/krul (gebogen rand waar de slakken niet over kunnen). Dit type barrière kan rond volledige percelen of rond bijzonder gevoelige planten worden geplaatst.
    • Breng een koperen strip aan rond potten en plantenbakken om slakken te ontmoedigen.
  • Vang en verwijder naaktslakken:
    • Lok naaktslakken onder valse schuilplaatsen: planken, tegels, nat karton enz., waaronder de naaktslakken zich overdag zullen verstoppen. U kunt ze dan gemakkelijk vangen, verplaatsen of elimineren.
    • Plaats een bierval, aangekocht of zelf gemaakt. De val moet regelmatig worden leeggemaakt en de lokstof ververst. Bier is zeer aantrekkelijk voor slakken, dus u kan het best verdunnen om niet alle slakken uit de buurt aan te trekken. Het is ook het beste om deze val buiten de moestuin te plaatsen om de slakken weg te houden van uw gewassen. Tot slot, om te vermijden dat schade wordt berokkend aan egels en loopkevers (roofinsecten) die zich met naaktslakken voeden, moet de val worden voorzien van een doorboord deksel en een systeem tegen verdrinking.
  • ‘s Avonds of in een natte periode kunnen de slakken ook met de hand worden verzameld, zonder val.
  • Schakel over op biologische bestrijding:
    • Aaltjes/nematoden, minuscule wormpjes die parasiteren op naaktslakken, zijn in de handel verkrijgbaar. Ze worden verdund in water en vervolgens verspreid met de gieter.
    • Als u de mogelijkheid hebt, kunt u ook Indische loopeenden houden. Deze eten veel slakken en zijn niet geïnteresseerd in uw gewassen.

Curatieve chemische bestrijding

U hebt de preventieve en alternatieve bestrijdingstechnieken uitgeprobeerd, maar niets werkt, en u denkt een insecticide of molluscicide (slakkenbestrijdingsmiddel) nodig te hebben om het probleem op te lossen?

Het gebruik van pesticiden in de tuin en in en rond het huis kan een risico vormen voor mens, dier en het milieu. Hoewel alle producten, voor ze op de markt komen, onderworpen worden aan een doorgedreven risico-evaluatie, kunnen we de risico’s nooit volledig uitsluiten. Denk daarom twee keer na vóór je een pesticide gebruikt en beschouw dergelijke producten louter als laatste redmiddel.

Als u besluit een pesticide te gebruiken, volg dan zorgvuldig de instructies op de verpakking en neem de aanbevolen dosering in acht.

Deze pagina geeft enkele basisregels om de risico's bij het gebruik van pesticiden te beperken.

Bijkomende bronnen voor wie meer wil weten:

Poster downloaden:

Documenten: 
Tuinieren zonder pesticiden, het kan! Problemen met insecten of slakken?